Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir, hem mimarisi hem de taşıdığı tarihi anlamla dikkat çekerken, yapım süreci ve maliyeti de birçok kişi tarafından merak edilmektedir. Bu yazıda Anıtkabir’in yapım maliyeti ne kadar oldu, hangi süreçlerden geçti, günümüz ekonomik koşullarında bu maliyet neye denk gelir gibi konuları detaylı şekilde ele alıyoruz.
Anıtkabir’in Yapım Süreci ve Temel Bilgiler
Anıtkabir’in inşasına, Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de vefat etmesinden sonra halkın yoğun talebiyle karar verilmiştir. 1941 yılında açılan yarışmayı Türk mimarlar Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda’nın projesi kazanmış, temel atma işlemi 9 Ekim 1944’te gerçekleştirilmiştir. İnşaat süreci dört ana aşamada 1953 yılına kadar sürmüştür. Her aşamada hem teknik hem de mali kaynaklar detaylı bir planlamayla kullanılmıştır.

Anıtkabir’in Yapım Maliyeti Ne Kadardır?
Anıtkabir’in yapım maliyeti, dönemin şartları göz önüne alındığında oldukça yüksek bir rakama ulaşmıştır. 1944–1953 yılları arasında tamamlanan inşaatın toplam maliyeti yaklaşık 20 milyon lira olmuştur. Bu tutar, o dönem devlet bütçesinin önemli bir kısmını oluştururken, günümüzde karşılığı çok daha büyüktür. Anıtkabir’in yapım maliyeti sadece finansal değil, aynı zamanda emek ve zaman açısından da yüksek olmuştur.
Döneme Göre Karşılaştırmalı Yapım Maliyeti
Aşağıdaki tabloda, Anıtkabir’in yapım maliyetinin dönemsel değer karşılıkları gösterilmiştir. Tabloda hem o yıllardaki resmi rakamlar hem de günümüzdeki tahmini karşılıkları yer almaktadır.
Yıl | Açıklama | Maliyet (TL) | Günümüz Karşılığı (₺, 2025) |
---|---|---|---|
1944 | Temel atma ve altyapı | 4.800.000 | Yaklaşık 2,5 milyar ₺ |
1947 | İnşaatın ikinci aşaması | 6.100.000 | Yaklaşık 3 milyar ₺ |
1950 | Üçüncü etap ve detaylı işçilik | 5.000.000 | Yaklaşık 2,6 milyar ₺ |
1953 | Son düzenlemeler ve çevreleme | 4.100.000 | Yaklaşık 2,2 milyar ₺ |
Toplam | 20.000.000 | 10,3 milyar ₺ |
Yapım Maliyetini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Anıtkabir’in yapım maliyetini etkileyen en önemli unsurlar kullanılan kaliteli malzemeler, anıtsal ölçek, işçilik yoğunluğu ve mimari detaylardır. Her taşın özel ölçülerde kesilmesi, mozole için özel mermerlerin kullanılması ve iç mekânda birçok heykeltraş ve sanatçının görev alması maliyeti artırmıştır.
Kullanılan Malzemeler
Yapımda Andezit taşı, traverten, bronz ve özel mermerler kullanılmıştır. Malzemelerin büyük kısmı Türkiye’nin farklı bölgelerinden getirilmiştir. Hem lojistik hem de işleme süreci, Anıtkabir’in yapım maliyetini katlanarak artırmıştır.
İşçilik ve Sanat Eseri Katkısı
Yapıda çok sayıda mimar, mühendis, heykeltıraş ve işçi görev almıştır. Özellikle kabartmalar, lahit taşı ve mozole iç detayları yüksek sanat değeri taşımaktadır. Bu tür işler hem zaman alıcı hem de yüksek maliyetli olmuştur.
Anıtkabir’in Günümüzdeki Değeri Ne Kadardır?
Anıtkabir’in yapım maliyeti, enflasyon ve ekonomik dönüşümler göz önüne alındığında 2025 yılı itibarıyla yaklaşık 10 milyar Türk lirası seviyesindedir. Ancak bu sadece maddi değerle sınırlı kalmaz; Anıtkabir’in ulusal birlik, tarihsel hafıza ve manevi değer açısından karşılığı ölçülemezdir.
Günümüzde Aynı Yapı Kaça Mal Olurdu?
2025 yılı inşaat sektörü fiyatlarına göre benzer ölçek ve detaylara sahip bir yapı inşa edilmeye kalkılsa, toplam maliyet yaklaşık 10 ila 12 milyar TL arasında olurdu. Ancak Anıtkabir’in simgesel anlamı düşünüldüğünde bu tür kıyaslamalar sınırlı bir değerlendirme sunar.
Anıtkabir Maliyetinde Dönemin Ekonomik Şartlarının Etkisi
1940’lı yıllarda Türkiye, II. Dünya Savaşı’nın etkilerini hissetmiş, ekonomik olarak zorlayıcı bir dönemde Anıtkabir’in yapımına kaynak ayırmıştır. Bu durum, halkın ve yönetimin Atatürk’e olan bağlılığını ve yapının manevi değerini gösterir. Dönemin ekonomik şartlarına rağmen projeye öncelik verilmesi, ulusal bilinç açısından anlam taşır.

Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda “Anıtkabir’in Yapım Maliyeti” ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
Anıtkabir’in toplam maliyeti ne kadardı?
Anıtkabir’in inşaatı toplamda yaklaşık 20 milyon Türk lirasına mal olmuştur. Bu tutar günümüz şartlarında enflasyon ve maliyet artışlarıyla yaklaşık 10 milyar TL civarına denk gelmektedir.
Anıtkabir ne kadar sürede tamamlandı?
Yapımına 1944 yılında başlanan Anıtkabir, dört ana aşamada tamamlanmış ve 1953 yılında Atatürk’ün naaşı buraya nakledilmiştir. İnşaat süreci yaklaşık 9 yıl sürmüştür.
Anıtkabir’in yapımında hangi malzemeler kullanıldı?
Yapıda traverten, andezit taşı, bronz, çeşitli yerli mermer türleri ve yüksek dayanıklılığa sahip yapı taşları kullanılmıştır. Ayrıca dekoratif unsurlar ve kabartmalar özel sanat eserleriyle bezenmiştir.
Anıtkabir’in maliyeti hangi kaynaklardan karşılandı?
Yapım maliyeti, doğrudan devlet bütçesinden karşılanmış, halktan herhangi bir bağış kampanyası düzenlenmemiştir. Devlet, projeye özel bir bütçe ayırmıştır.
Günümüzde Anıtkabir yeniden yapılsa kaça mal olur?
Günümüz inşaat ve malzeme maliyetlerine göre benzer ölçekte bir yapının maliyeti yaklaşık 10 ila 12 milyar TL arasında olurdu. Ancak Anıtkabir’in sembolik ve manevi değeri göz önünde bulundurulduğunda maddi değer yetersiz kalır.
Anıtkabir yapımı neden bu kadar uzun sürdü?
Anıtkabir’in yapımı hem mimari detaylar hem de ekonomik koşullar nedeniyle uzun sürmüştür. Ayrıca dönemsel kısıtlamalar, savaş sonrası tedarik sıkıntıları ve özenli işçilik bu süreci uzatmıştır.
Anıtkabir’in yapımı sırasında hangi zorluklar yaşandı?
Zorlu arazi koşulları, malzeme teminindeki zorluklar, savaş sonrası ekonomik sıkıntılar ve teknik planlamalar başlıca sorunlardı. Ancak tüm bu engellere rağmen proje tamamlanmıştır.
Anıtkabir’in mimari değeri maliyeti etkiledi mi?
Evet, yapının anıtsal mimarisi, özel oranlar, simetrik yapısı ve içerdiği sanat eserleri Anıtkabir’in yapım maliyetini doğrudan artırmıştır.